کد مطلب:293496 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:654

بیان اسماء و القاب و کنیه حضرت فاطمه زهرا


ابن بابویه بسند معتبر از یونس به ظبیان روایت كرده است كه حضرت صادق كاشف حقایق علیه الصلوه والسلام فرموده كه حضرت فاطمه سلام الله علیها را نه اسم است نزد خدای عزوجل (الفاطمه و الصدیقه و المباركه و الطاهره و الزكیه و الراضیه والمرضیه و المحدثه و الزهراء).

آنگاه حضرت صادق علیه السلام فرمود كه آیا می دانی كه چیست تفسیر فاطمه(ع) یونس عرض نمود خبر بده مرا از معنی آن ای سید من. حضرت فرمود (فُطِمَتْ من الشر)یعنی بریده شده است از كّل بدیها. سپس فرمود كه اگر امیرالمؤمنین علی علیه السلام تزویج نمی نمود او راكفوی و نظیری نبود او را بر روی زمین تا روز


قیامت. نه آدم و نه آنها كه بعد از او بودند (از كتاب بحار و غیره)

این حدیث شریف نورانی بُرهان ساطع و دلیل قاطع است بر اینكه حضرت امیرالمومنین و سید الاولیاء معلم الملك و الملكوت ولی الله اعظم علیّ مرتضی علیه آلاف التحّیه و الثّناء از جمیع انبیاء و رسل و اوصیاء ایشان بعد از حضرت ختمی مرتبت عقل كل خاتم الانبیاء والرسل، مرتبه اش افضل و اشرف و ارفع می باشد و نیز برهان ساطع و روشنی است بر افضلیت و اشرفیت و ارفعیت ملكه ملك و ملكوت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها بعد از پدر خاتم انبیا حضرت محمد مصطفی و بعد از شوهرش حضرت علی مرتضی صلوات الله علیهما از كُلّ انبیاء و رسل و اوصیاء ایشان و همچنین از قاطبه ی ماسوا علی الاطلاق.

ولنعم ما قیل:


حق چو ندیده همسرش در همه ممكنات از آن

واجب و لازم آمدش خلقت حیدر آورد


ذات اقدس حق تعالی و مبدء اعلی از عنایتی كه به حضرت فاطمه(س) داشته، اسم او را از اسم خود مشتق فرموده است. چنانكه در روایت معتبر از قول پیغمبر(ص) آمده كه قال


النبی (ص) لفاطمه شق اللَّه لك یا فاطمه اسماً من اسمائه فهو الفاطر و انت فاطمه) (از بحار ج 43) این حدایث شریف نورانی برهان و دلیل ساطع است كه حضرت فاطمه سلام الله علیها مظهر اسماء حسنای الهی و مجلای صفات علیای ربوبی است و این حدیث دلالت بر عصمت آن ملكه ملك و ملكوت دارد چه در علم كلام و حكمت متعالیه با براهیه عقلیه و ادله متقنه محكمه ثابت و مبرهن گردیده كه خدای متعال و ذات ذی الجلال الوهی منزه و مبری از كل عیوب و نقائص است و جامع جمیع صفات كمالیه و نعوت جمالیه و جلالیه است.

بنابراین كسی كه مظهر صفات و اسماء اوست می بایست به حكم عقل و برهان منزه و مبری از كل عیوب و نواقص باشد مگر نقص امكان كه این از لوازم وجود ممكن الوجود است.

پس مستفاد از جمله (فطمت من الشر) در تفسیر فاطمه (ع) و اشتقاق فاطمه از اسم مبارك (فاطر) دلیل قاطع است بر اینكه حضرت فاطمه سلام الله علیها منفطمه است از جمیع شرور و عیوب و نقائص و چون چنین است پس لازم است كه واجد جمیع خیرات و دارای جمیع محاسن و مكارم و متصف به كل كمالات در تمام شئون بوده باشد.

و چگونه چنین نباشد و حال آنكه فاطمه (س) مظهر كل اسماء


الهیه و مرآت و آئینه ی ذات و صفات ربوبیه است فاطمه (س) مظهر علم خداست.فاطمه (س) مظهر حلم خداست. فاطمه (س) مظهر قدرت خداست. فاطمه (س) مظهر جمال خداست. فاطمه (س) مظهر جلال خداست.


و لها جلال لیس فوق جلالها

الا جلال الله جل جلاله


و لها نوال لیس فوق نوالها

الا نوال الله عم نواله


فهم بسی رفت و نبودش طریق

عقل بسی راند و نبودش مجال


لودنت الفكره من حجبها

لاحترقت من سبحات الجلال


آری كم كسی است كه بتواند به افق مقام اعلای حضرت فاطمه سلام الله علیها اكتناها معرفت حاصل نماید و كم كسی است كه بتواند به مقام نورانیت حضرت فاطمه (س) را بشناسد.

زیرا در مقام معرفت آن حضرت، عقول ذوی العقول حیاری و افهام ذوی الافهام صَرْعی است رفعت شأن و عظمت مرتبه شامخه این بانوی عظمی بقدری بالا است كه در حیطه ی ادراك نیاید. كه فاطمه (س) از نظر حقیقت باطن لیله القدر است و مگر می تواند كسی ادراك لیله القدر نماید؟ در حدیث معتبر از لسان كاشف حقایق حضرت امام صادق علیه الصلوه والسلام چنین نقل شده كه فرموده است انا انزلناه فی الیله القدر اللیلیه فاطمه والقدر (الله)


فمن عرف فاطمه حق معرفتها فقد ادرك لیله القدر و انما سمیت (فاطمه) لان الخلق فطموا عن معرفتها (از بحار علامه مجلسی ج 43 ص 56)

ارباب عرفان و معرفت و كرسی نشینان عرض علم و حكمت را محور این حدیث شریف نسبت به تشابه و مضاهات لیله القدر با وجود حضرت فاطمه سلام الله علیها توجیهاتی است.

از جمله آنكه همانطوری كه معرفت اكتناهی بكنه ذات الوهی برای احدی میسور نیست، معرفت اكتناهی بكنه ذات فاطمه لاهوتی صفات نیز برای احدی امكان پذیر نیست و همانطوریكه حقیقت لیله القدر و منزلت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها بر خلق مجهول است.

و همانطوریكه در شأن لیله القدر در قرآن آمده (فیها یفرق كل امر حكیم) آیه 4-سوره دخان، نیز وجود حضرت فاطمه سلام الله علیها از جهت اینكه اسوه و الگو است برای مردم پس در واقع میزان تفریق حق از باطل است.

و نیز همانطوریكه لیله القدر ظرف است از برای آیات و سور قرآنی به حكم (انا انزلناه فی لیله القدر) آیه 1- سوره ی القدر چه


قرآن در لیله ی قدر نازل شده است همین طور وجود فاطمه سلام الله علیها و عاء و ظرف است برای آیات نورانیه وجودیه ائمه اطهار و مظاهر تامه ی اسماء و صفات پروردگار كه همه نسل و ذریه آن بزرگوار یعنی فاطمه سلام الله علیها می باشند. زیرا صدف وجود فاطمه زهرا ظرف وجود همه امامان و وعاء گوهرهای ائمه اطهار علیهم السلام است و اوست كه ام الائمه است و هر امام خود كلام الله ناطق و هر یك آیه كبرای الهی هستند كه از صقع ربوبی در ظرف لیله القدر فاطمی تجلی و ظهور نموده و به عبارت دیگر نازل شده اند. مضافا به اینكه مصحفی نورانی محتوی جمیع حقایق الهی بر حضرت فاطمه (س) نازل گردید كه جمیع علوم و اسرار از ازل تا ابد در آن صحیف مباركه منطوی است و آن مصحف همیشه مورد استفاده ائمه معصومین علیهم السلام بوده و الساعه آن صحیفه شریفه نزد حضرت ولی عصر مهدی ارواحنا له الفداء موجود است.

و از جمله تشابه لیله القدر لیله مخصوصه تجلیات خاصه الهیه باسماء لطفیه و فیوضات و بركات و اشراقات ربانیه است و در لیله القدر است كه ادعیه و حاجات بندگان در دربار الوهی باجابت می رسد، نیز با توسل بندگان و مخلوقات با ایمان به ذیل عنایت


حضرت فاطمه زهراء سلام الله علیها كه لیله القدر معنوی و ظرف تتجلی رحمت رحیمیه ربانی است و در واقع باب رحمت واسبع و مظهر الله و وجیه عندالله است و مصداق (خیر من الف شهر) و مصداق كوثر اعطائی الهی و منبع خیر كثیر نامتناهی الهی به حضرت ختمی مرتبت محمد صلی الله علیه و آله است، حاجات حاجتمندان بوسیله و وساطت حضرت فاطمه زهرا (س) نزد خدا روا و دردهای دردمندان شفا یابد ولی توسل به خاندان عصمت و ولایت و زیارت آنان عارفا بحقهم شرط اساسی آن است كما قال الصادق علیه الصلوه والسلام: نحن والله الاسماء الحسنی (التی لا یقبل الله من العباد عملا الا بمعرفتنا) كاشف حقایق الذی انكشف له الملك و الملكوت فرمود: مائیم اسماء حسنای الهی عمل بندگان نزد خداوند سبحان مورد قبول واقع نمی شود مگر به معرفت ما. (به مقام نورانیت)

و قیل عن لسانهم صلوات الله علیهم:


ما جام جهان نمای ذاتیم

ما مظهر جمله صفاتیم


ما نسخه نامه الهیم

ما گنج طلسم كائناتیم


هم مظهر واجب الوجودیم

هم معنی جان ممكناتیم


هر چند كه مجمل دو كونیم

تفصیل جمیع مجملاتیم





برتر ز مكان و در مكانیم

بیرون ز جهات و در تجهاتیم


ما هادی جمله علومیم

كشاف جمیع مشكلاتیم


بیمار و ضعیف را شفائیم

محبوس و نحیف را نجاتیم


گو مرده بیا كه روح بخشیم

گو تشنه بیا كه ما فراتیم


ای درد كشیده دوا جوی

از ما مگذر كه ما دواتیم


مولف توصیه ی اكید می كند خوانندگان محترم را كه همیشه در مقام حاجت مشروعه- هر چه باشد- از خواندن دعای توسل كه در كتاب مفاتیح الجنان قمی و سایر كتب ادعیه معتبر است غفلت ننمایند. زیرا اثر اجابت آن سریع و بسیار مفید و بارها برای نگارنده به تجربه رسیده است و این دعای نورانی سریع الاجابه از توسل به حضرت ختمی مرتبت پیغمبر رحمت شروع و به دوازدهمین نیر برج امامت و ولایت حضرت خاتم الاوصیاء ولی عصر(ع) ختم می گردد و توسل به حضرت فاطمه سلام الله علیها در آن دعلا مندرج است.

باین عبارت یا فاطمه الزهرا یا بنت محمد یا قره عین الرسول یا سیدتنا و مولاتنا انان توجهنا و استشفعنا و توسلنا یك الی الله و قدمناك بین یدی حاجاتنا یا وجیه عندالله اشفعی لنا عندالله.




صدیقه كبری گهر درج رسالت

ام النجبا واسطه العقد جلالت


بر چرخ الوهیت خورشید عدالت

اسم الله اعظم شرر دیو ضلالت


یك مظهر لاعوتی در یازده حالت

یك حجت یزدانی با یازده برهان


نورش ازلی بود ز انوار الهی

در جلوه گری بود به آثار الهی


گردید عیان از رخش اسرار الهی

دو دیده او دیده بیدار الهی


در باغ هدی شاخه پربار الهی

شاخی كه بیاراید از او میوه عرفان


ای مظهر حق آینه با یازده مظهر

ای پیكر نورانی وی روح مظهر


ای دختر پیغمبر وی همسر حیدر

ای چهره زیبای تو آرایش محشر


ای فاطمه ای آئینه حضرت داور

ای هیكل توحید و ای آیت سبحان




باری حضرت فاطمه سلام الله علیها را نامهای دیگری است مانند صدیقه و مباركه و محدثه و طاهره و زكیه و راضیه و مرضیه و زهراء كه تسمیه آن حضرت به این اسماء شریفه همه من جانبت الله سبحانه و تعالی و به تعیین خداوند متعال است،كما صرح فی الروایه المذكوره قوله علیه السلام: لفاطمه تسعه اسماء عنداللَّه عزوجل الحدیث.

و اما اسماء و القاب كثیره و بسیار برای آن بزرگوار است كه بعضی منوص و برخی غیر منوص است و از آن جمله است برخی از القاب شریفه ای كه در نعت حضرت فاطمه زهراسلام الله در قالب نظم ریخته و سروده شده و الحق عالی است و آن اشعار دُرَرْبار از این قرار است


القاب بنت المصطفی كثیره

نظمت منها نبذه یسیره


نفسی فداها و فدا ابیها

و بعلها الولی مع بنیها


سیده انسیه حوراء

نوریه حانبه عذراء


كریمه رحیمه شهیده

عفیفه قانعه رشیده





شریفه حبیبه محترمه

صابره سلیمه مكرمه


صفیه عالمه علیمه

معصومه مغصوبه مظلومه


میمونه منظوره محتشمه

جمیله جلیله معظمه


حامله البلوی بغیر شكوی

حلیفه العباده و التقوی


حبیبه اللَّه و بنت الصفوه

ركن الدی و آیه النبوه


شفیعه العصاه ام الخیر

تفاحه الجنه و المطهره


سیده النساء بنت المصطفی

صفوه ربها و موطن الهدی


قره عین المصطفی و بضعه

مهجه قلبه كذا بقیه


فهیمه عقیله حكیمه

مهجه قلبه كذا بقیه


فهیمه عقیله حكیمه

محزونه مكروبه حكیمه


عابده زاهده قوامه

باكیه صابره صوامه





عطوفه روفه حنانه

البره الشفیقه الانانه


والده السبطین دوحه النبی

نور سماوی و زوجه الوصی


بدر تمام غره غراء

روح ابیها دره بیضاء


واسطه قلاده الوجود

دره بحر الشرف و الجود


ولیه الله و سر الله

اَمِینَهُ الوحی و عین الله


مكینه فی عالم اسماء

جمال الاباء شرف الابناء


دره بحر العلم و الكمال

جوهره العزه و الجلال


قطب رحی المخاخر السنیه

مجموعه الماثر العلیه


مشكاه نور الله و الزجاجه

كعبه الامال لاهل الحاجه


لیله قدر لیله مباركه

ابنه من صلت به الملائكه





قرار قلب امها المعظمه

عالیته المحل سر العظمه


مكسوره الضلع رضیض الصدر

مغصوبته الحق خفی القبر


(هذه الابیات النورانیه من الجنه العاصمه)

قال المحقق الربانی ملا محمد باقر صاحب الخصائص الفاطمیه: سبحانك اللهم یا فاطر السماوات العلی و فالق الحب والنوی انت الذی فطرت اسما من اسمك و اشتققته من نورك فوهبت اسمك بنورك حتی یكون هو المظهر لظهورك فجعلت ذالك الاسم جرثومه لجمله اسمائك و ذالك النور ارومه لسیده امائك و نادیت فی الملاء الاعلی: انا الفاطر و هی فاطمه و بنورها ظهرت الاشیاء من الفاتحه الی الخاتمه فاسمها اسمك و نورها نورك و ظهورها ظهورك و لا اله غیرك و كل كمال ظلك و كل وجود ظل وجودك فلما فطرت فطمتها عن الكدورات البشریته واختصصتها بالخصائص الفاطمیه مفطومه عن الرعونات العنصریه و نزهتها عن جمیع النقائص مجموعه من الخصائل المرضیه بحیث عجزت العقول عن ادراكها و الناس فطموا عن كنه معرفتها فدعا الاملاك فی الافلاك بالنوریه السماویه و بفاطمه المنصوره ام السبطین و اكبر حجج الله علی الخافقین


ریحانه سدره المنتهی و كلمه التقوی والعروه الوثقی و سرالله ارمضی و السعیده العظمی و المریم الكبری و الصلوه الوسطی و الانسیه الحوراء التی بمعرفتها دارت القرون الاولی: وكیف احصی ثناها و ان فضائلها لا تحصی و فواضلها لاتقصی: البتول العذراء و الحره البیضاء ام الیها و سیده شیعتها و بنیها ملكته الانبیاء الصدیقه فاطمه الزهراء سلام الله علیها و علی ابیها و بعلها و بنیها.

برای حضرت فاطمه علیهاالسلام كُنیه های متعدده ای است و از آن جمله است ام الفضائل، ام العلوم، ام الكتاب، الم الخیره و ام الاسماء زیرا آن حضرت مظهر اسماء حسنی الهی است.


در هر صفتی مظهر اسماء الهی

اندر فلك قدرت نبود چو تو ماهی


و از القاب و كنیه های آن حضرت است ام الحسن، ام الحسین، ام المحسن، ام الئمه و ام ابیها چه آن حضرت مقوم و مربی جهت مقام روحانیت حضرت ختمی مرتبیت است و بیان تشریح این مطلب مهم محتاج به تحقیق نیر عرشی است و مولف این تحقیق را ضمن همین رساله نموده است.